Перайсці да зместу

Інтэрвенцыя ЗША і іх саюзнікаў у Сірыі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрвенцыя ЗША і іх саюзнікаў у Сірыю
Асноўны канфлікт: Грамадзянская вайна ў Сірыі, Ваенная аперацыя супраць Ісламскай дзяржавы
Запуск ракет «Тамагаўк» па цэлях у Сірыі.
Дата з 22 верасня 2014 года — па цяперашні час
Месца  Сірыя
Вынік канфлікт працягваецца
Праціўнікі
 ЗША
 Вялікабрытанія
 Ізраіль
 Аўстралія
 Канада
 Францыя
 ФРГ
 Данія
 Саудаўская Аравія
 Марока
 ААЭ
 Катар
 Іарданія
 Бахрэйн
 Турцыя
ІДІЛ
Джыхад Фронт аль-Нусра
 Сірыя[1]
 Іран
Хезбала
Камандуючыя
Злучаныя Штаты Амерыкі Барак Абама
Злучаныя Штаты Амерыкі Дональд Трамп
Злучаныя Штаты Амерыкі Сцівен Таўнсенд
Злучаныя Штаты Амерыкі Шон МакФарленд
Злучаныя Штаты Амерыкі Гэры Волескі
Абу Бакр аль-Багдадзі
Абу Ібрагім аль-Хашымі аль-Курашы
Джыхад Абу Махамад аль-Галані
Сірыя Башар Асад
Сілы бакоў
6350 (на базах у Кувейце) і некалькі сотняў (знаходзіліся ў краіне на пачатак 2019 года) салдат арміі ЗША, 6 400 турэцкіх ваеннаслужачых (Аперацыя «Аліўкавая галіна») ІД: 31 000[2]–50 000[3] (на ўсходзе)
Фронт ан-Нусра: 5000–6000[4] (на захадзе)
Страты
Злучаныя Штаты Амерыкі 1 БПЛА збіты, 1 верталёт разбіўся[5], 29—31 ваеннаслужачых загінулі (1 з-за небаявых прычын)[6]
Іарданія 1 знішчальнік ВПС Іарданіі разбіўся,

пілот узяты ў палон (пакараны смерцю)[7]
Турцыя 124—154 забітых[8][9][10]

5700 баевікоў ІД[11] і 286 баевікоў Фронту ан-Нусра
Агульныя страты
1144—2286 цывільных асоб сталі ахвярамі авіяналётаў[12]

Інтэрвенцыя ў Сірыі — ваеннае ўмяшанне ЗША і шэрагу іншых заходніх і блізкаўсходніх дзяржаў у грамадзянскую вайну ў Сірыі з афіцыйна заяўленай мэтай барацьбы супраць тэрарыстычнай арганізацыі «Ісламская дзяржава», а таксама звязанай з «Аль-Каідай» групоўкай «Фронт аль-Нусра». Пачалася 22 верасня 2014 года з нанясення авіяўдараў па аб’ектах на сірыйскай тэрыторыі ў рамках ваеннай аперацыі супраць «Ісламскай дзяржавы». Каардынацыю авіяўдараў ажыццяўляла Цэнтральнае камандаванне Узброеных сіл ЗША.

Акрамя нанясення авіяўдараў па тэрарыстах, амерыканцы дапамаглі курдам на поўначы Сірыі стварыць баяздольныя войскі, якія правялі наступленне на тэрыторыі, падкантрольныя ІДІЛ, і атрымалі над ісламістамі перамогу. Амерыканскае камандаванне таксама не хавала, што адна з мэтаў прысутнасці амерыканскіх войскаў у Сірыі — процівага іранскаму ўплыву, «Хезбале», праіранскім шыіцкім групоўкам, якія падтрымліваюць урад Асада[13].

Група з 60 краін, якая дзейнічае пад кіраўніцтвам ЗША, аформілася як міжнародная кааліцыя (англ.: Global Coalition to Counter the Islamic State of Iraq and the Levant (ISIL)) на сустрэчы ў Брусэлі 3 снежня 2014 года[14]. Аперацыі, якія ажыццяўляюцца гэтай групай у Сірыі, праводзяцца без згоды законнага міжнародна прызнанага ўрада Сірыі, які неаднаразова патрабаваў «неадкладна распусціць незаконную міжнародную кааліцыю», створаную без дазволу ўрада САР і па-за рамкамі ААН[15]. Урад Сірыі неаднаразова звяртаўся ў Савет Бяспекі ААН з заклікам прыцягнуць да адказнасці ЗША, якія ўзначальваюць кааліцыю, «якая здзяйсняе наўмысныя злачынствы супраць мірнага насельніцтва, разбурае бальніцы, школы, масты і плаціны, што стала дадаткам да злачынстваў тэрарыстычных арганізацый»[16][17][18][19].

За першыя 13 месяцаў аперацыі ў выніку авіяўдараў, па даных ЗША, былі забітыя каля 3700 тэрарыстаў, у тым ліку 3276 баевікоў ІД і 374 члены «Аль-Каіды». З кастрычніка 2015 года, пасля ўступлення Расіі ў вайну з ІД у Сірыі, масавыя авіярэйды міжнароднай кааліцыі змяніліся адзінкавымі палётамі. Акрамя ваенных цэляў, удары таксама наносіліся па аб’ектах нафтавай прамысловасці, электрастанцыях і ваенных базах, якія надалей маглі выкарыстоўваць наступаючыя сірыйскія ўрадавыя войскі[20].

У выніку ўдараў міжнароднай кааліцыі, паводле заявы аб’яднанай аператыўнай групы, у Сірыі і Іраку за перыяд са жніўня 2014 года загінулі 1144 мірныя жыхары. Са жніўня 2014 па лістапад 2017 кааліцыя правяла ў Сірыі і Іраку 28 562 авіяналётаў. Паводле сірыйскай праваабарончай арганізацыі SNHR, з пачатку аперацыі кааліцыі на чале з ЗША ў Сірыі былі забітыя 2286 мірных жыхароў, сярод якіх 674 дзіцяці і 504 жанчыны[12].

17 верасня 2016 года авіяцыя міжнароднай кааліцыі нанесла ўдар па пазіцыях сірыйскіх урадавых сілаў у раёне горада Дэйр-эз-Зор, забіўшы 62 вайскоўцаў і параніўшы больш за сто чалавек, пасля чаго ІД адразу ж атакавала пазіцыі ўрадавых войскаў. Сірыйскія ўлады расцанілі авіяналёт як «небяспечную і непрыкрытую агрэсію»[20].

7 красавіка 2017 года амерыканскія ВМС нанеслі ўдар крылатымі ракетамі «Тамагаўк» па базе сірыйскіх ВПС Эш-Шайрат у правінцыі Хомс у адплату за хімічную атаку у горадзе Хан-Шэйхун[20].

Кульмінацыяй удзелу авіяцыі кааліцыі ў сірыйскай кампаніі сталі баі за Раку (сталіцу «Ісламскай дзяржавы» ў Сірыі) у 2017 годзе. Толькі ў лютым 2017 года ў горадзе і яго наваколлях было нанесена больш за 300 авіяўдараў. Па даных ААН, у выніку Рака была на 80 % разбурана[20].

14 красавіка 2018 года ЗША, Вялікабрытанія і Францыя нанеслі серыю ўдараў па аб’ектах у Сірыі, звязаных з хімічнай зброяй, пасля таго, як сірыйскія войскі былі абвінавачаныя ў выкарыстанні хімічнай зброі ў горадзе Дума. Сірыя і Расія прадставілі «доказы» таго, што інцыдэнт з хімічнай зброяй быў інсцэніраваны, каб справакаваць кааліцыю на ўдар па Сірыі[20].

19 снежня 2018 года ў ЗША было абвешчана пра пачатак вываду амерыканскіх войскаў з Сірыі — па словах прэзідэнта Трампа, у сувязі з выкананнем асноўнай задачы — знішчэння тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава». У той жа час, па словах прэс-сакратара адміністрацыі ЗША Сары Сандэрс, ЗША і іх саюзнікі працягнуць сумесную працу з мэтай «пазбавіць радыкальных ісламскіх тэрарыстаў тэрыторыі, фінансавання, падтрымкі і любых спосабаў пранікнення праз межы»[21].

На момант гэтай заявы на тэрыторыі Сірыі знаходзілася, па розных звестках, ад 2 да 2,2 тыс. вайскоўцаў арміі ЗША. Па даных СМІ, у Сірыі за 2015—2018 гг. былі створаны 12 амерыканскіх ваенных баз і два аванпасты: чатыры ваенныя аб’екты ў правінцыі Хасеке, шэсць — у правінцыі Алепа, адзін — у Дэйр-эз-Зоры, два — у Рацы, а таксама база Гэт-Танф на поўдні правінцыі Хомс[22].

22 лютага 2019 года афіцыйны прадстаўнік Белага дома Сара Сандэрс паведаміла, што пасля вываду амерыканскіх войскаў з Сірыі там застанецца невялікі «міратворчы кантынгент» колькасцю каля 200 чалавек[23]. Аднак скарачэння кантынгенту не было.

Пачатак турэцкай аперацыі «Крыніца міру» прывёў да паспяховага вываду амерыкана-французскага кантынгенту з Сірыі. Тым не менш, прэс-служба Пентагона заявіла аб тым, што Міністэрства абароны ЗША накіроўвае дадатковыя сілы і сродкі на паўночны ўсход Сірыі для абароны нафтавых радовішчаў ад баевікоў тэрарыстычнай групоўкі «Ісламская дзяржава» або «іншых суб’ектаў-дэстабілізатараў» сумесна з «Сірыйскімі дэмакратычнымі сіламі», таксама: «Адным з самых значных дасягненняў ЗША і нашых партнёраў у барацьбе з ІДІЛ стала атрыманне кантролю над нафтавымі радовішчамі ва Усходняй Сірыі — найважнайшай крыніцай даходаў ІД». Раней Дональд Трамп заявіў, што ўлады ЗША не дазволяць баевікам аднавіць кантроль над нафтавымі радовішчамі на паўночным усходзе Сірыі і маюць намер пакінуць іх пад сваім кантролем, потым вырашыць, што з імі рабіць[24]. Па звестках газеты The Wall Street Journal, гаворка ідзе аб захаванні на паўночным усходзе Сірыі ваеннага кантынгенту ЗША колькасцю 500 чалавек, а таксама аб адпраўцы туды некалькіх дзясяткаў танкаў і іншай тэхнікі[25].

Зноскі

  1. Jessica Elgot. 'No alternative': Theresa May sends British jets to join airstrikes on Syria (англ.). the Guardian (14 красавіка 2018). Праверана 16 красавіка 2018.
  2. Islamic State fighter estimate triples - CIA. BBC (12 верасня 2014).
  3. NGO: Islamic State has 50,000 members in Syria(недаступная спасылка). NOW News (19 жніўня 2014). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2014. Праверана 22 September 2014.
  4. "Why Is Jabhat al-Nusra No Longer Useful to Turkey?". U.S News. 11 June 2014.
  5. Sam LaGrone. V-22 Osprey Suffers ‘Hard Landing’ in Syria, Two Service Members Injured (англ.). USNI News (29 верасня 2017). Праверана 15 красавіка 2018.
  6. Anna news. Теракт в Манбидже: что известно на данный момент. 16 января 2019; [1]
  7. Исламисты сожгли заживо иорданского пилота
  8. 37 terrorists killed during anti-terror operations last week, military says - Daily Sabah
  9. Warplanes hit Islamic State targets in northern Syria - Turkish army Архівавана 9 ліпеня 2019.
  10. The Latest: Turkey Says 2 Soldiers Missing in Syria
  11. 28 months of bombing by the international coalition kills more than 6900 persons in Syria, including 820 Syrian civilians. SOHR (23 студзеня 2017). Праверана 24 January 2017.
  12. а б Международная коалиция признала гибель 1114 гражданских в Сирии и Ираке // РБК, 27.09.2018
  13. «Скорее всего это решение останется на уровне декларации». Максим Юсин — о заявлении Дональда Трампа о выводе войск из Сирии // «Коммерсантъ FM» от 19.12.2018
  14. ‘Joint Statement Issued by Partners at the Counter-ISIL Coalition Ministerial Meeting’. Государственный департамент США, 3 декабря 2014.
  15. МИД САР: Сирия вновь требует немедленно распустить незаконную «международную коалицию» sana.sy, 6 августа 2017.
  16. МИД САР призвал Совет Безопасности привлечь к ответственности США за преступления «коалиции» sana.sy, 3 августа 2017.
  17. Дамаск потребовал от ООН остановить преступления международной коалиции в Сирии tvzvezda.ru, 17.08.2017.
  18. «Международная коалиция» продолжает обстрелы жилых кварталов города Ракка sana.sy, 17 августа 2017.
  19. Сирия призывает распустить «международную коалицию» и пресечь её преступления против мирных граждан sana.sy, 28 сентября 2017.
  20. а б в г д Итоги военной операции США в Сирии // «Коммерсантъ» от 19.12.2018
  21. Кому это выходно. Дональд Трамп выводит американские войска из Сирии // Газета «Коммерсантъ» № 235 от 20.12.2018
  22. Вывод, с которым многие не согласятся. Решение президента США вывести войска из Сирии вызвало критику союзников и одобрение Владимира Путина // Газета «Коммерсантъ» № 236 от 21.12.2018
  23. США сообщили о решении оставить в Сирии «миротворческий контингент» // РБК, 22.02.2019
  24. США направляют дополнительные ВС на северо-восток Сирии для защиты нефтяных месторождений // ТАСС, 25.10.2019
  25. WSJ: США намерены оставить в Сирии 500 военных и направить туда танки для их поддержки // ТАСС, 25.10.2019